Συνταγματική η πολιτική επιστράτευση απεργών

Του Αλέξανδρου Αυλωνίτη

Η απειλή κινδύνου σε βάρος της δημόσιας υγείας, με έλλειψη τροφίμων, φαρμάκων, καυσίμων, ειδών πρώτης ανάγκης, αποτελεί συνταγματικά επαρκή λόγο για επιβολή πολιτικής επιστράτευσης απεργών και δεν συνιστά συνταγματικά απαγορευμένη αναγκαστική εργασία.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι συνταγματική και νόμιμη η πολιτική επιστράτευση απεργών όταν γίνεται για να προστατευθεί η δημόσια υγεία σημαντικής μερίδας του πληθυσμού , ακόμα και όταν η επίταξη γίνεται για αόριστο χρονικό διάστημα, μεγαλύτερο από όσο είναι αναγκαίο.

Η Ολομέλεια του ΣτΕ απορρίπτοντας αίτηση ακύρωσης της ΠΝΟ εξέδωσε ουσιαστικά μια απόφαση-«μπούσουλα» για τις πολιτικές επιστρατεύσεις με την οποία κατ' αρχήν θεωρεί νόμιμη την κήρυξη (στις 29-11-10) σε κατάσταση «πολιτικής κινητοποίησης» των πληρωμάτων της ΠΝΟ, ενώ παράλληλα κρίνει γενικά ως συνταγματικά ανεκτή την πολιτική επιστράτευση απεργών και την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών, όταν πρέπει να αντιμετωπιστούν ανάγκες άμυνας της χώρας, κοινωνικές ανάγκες από θεομηνία ή ανάγκες που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Αποκρούοντας τους αντίθετους ισχυρισμούς της ΠΝΟ, το ΣτΕ δέχεται ότι ο κίνδυνος να ελλείψουν φάρμακα, καύσιμα, είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα, νερό, υγειονομικό υλικό, κ.λπ. από τους κατοίκους των νησιών, καθιστά δικαιολογημένο το μέτρο της πολιτικής κινητοποίησης (επιστράτευσης) και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συνταγματικά απαγορευμένη αναγκαστική εργασία.

Περιορισμός

Η δικαστική απόφαση (1623/12) ανοίγει ουσιαστικά το δρόμο για να κριθούν νόμιμες τυχόν επιτάξεις στο μέλλον, αφού στην περίπτωση της διασταύρωσης και σύγκρουσης διαφόρων συνταγματικών δικαιωμάτων δέχεται ότι το δικαίωμα της απεργίας ουσιαστικά υποχωρεί όταν υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Έτσι το ΣτΕ δέχεται πως στον κανόνα ότι η απεργία μπορεί μεν να περιοριστεί από το νόμο αλλά όχι και να καταργηθεί, εισάγεται συνταγματική εξαίρεση όταν απειλείται η δημόσια υγεία. Και τότε μπορεί να γίνει επίταξη των προσωπικών υπηρεσιών και των απεργών. Γίνεται μάλιστα ειδική αναφορά για τις επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου.

Η Ολομέλεια δέχθηκε (κατά πλειοψηφία) ως συνταγματική την επιστράτευση για αόριστο χρόνο, σημειώνοντας ότι όταν εκλείψουν οι σχετικοί λόγοι μπορεί να ζητείται η άρση της από τους εργαζομένους. Αντίθετα, μειοψηφία 8 δικαστών από τον πρόεδρο του ΣτΕ Π. Πικραμμένο έκρινε ότι πρέπει πάντα να προσδιορίζεται συγκεκριμένος χρόνος επιστράτευσης (με δυνατότητα παράτασης) γιατί η επιβολή της για αόριστο διάστημα ισοδυναμεί με συνταγματικά απαγορευμένη αναγκαστική εργασία.

Κατά το ΣτΕ, το μέτρο δεν παραβιάζει διεθνείς συμβάσεις (για την εργασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, κ.λπ.) όταν τίθεται σε κίνδυνο η διασφάλιση ζωτικών αγαθών και η υγεία. Το δικαστήριο απέκρουσε τους ισχυρισμούς της ΠΝΟ ότι δεν μπορεί να γίνει επίταξη όταν απειλείται η δημόσια υγεία, ότι η απειλή αυτή αφορά ενδημικές νόσους μόνο και ότι δεν αρκεί να πιθανολογείται, αλλά πρέπει να έχει επέλθει.

Η επίταξη που κηρύχθηκε την 7η μέρα της απεργίας (29-11-10) η οποία γινόταν μέχρι να υπογραφεί η ΣΣΕ, κρίθηκε δικαιολογημένη και συνταγματική από το ΣτΕ, καθώς προκύπτει επαρκώς ο κίνδυνος για την υγεία των νησιωτών από τη διακοπή των θαλάσσιων συγκοινωνιών.

Έτσι απορρίφθηκε ο ισχυρισμός ότι διατάχθηκε κατάχρηση εξουσίας για να ματαιωθεί το απεργιακό δικαίωμα, ενώ κρίθηκε ότι αρκεί η απειλή της δημόσιας υγείας και δεν χρειάζεται να εξετασθεί και ο κίνδυνος διαταραχής της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της χώρας, τον οποίο επικαλείτο παράλληλα το Δημόσιο.

Πηγή