15 Δεκεμβρίου 2010

01:27
1
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Δημήτρης Ρέππας παρουσίασε στη σημερινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, το σχέδιο νόμου για την «Εξυγίανση, Αναδιάρθρωση και Ανάπτυξη των Αστικών Συγκοινωνιών της Περιφέρειας Αττικής».

Τα βασικά σημεία της εισήγησης του Υπουργού:

Εισαγωγή

Με την παρούσα πρωτοβουλία η Ελληνική Κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα προβλήματα και τη γενικότερη παθογένεια των αστικών συγκοινωνιών της περιφέρειας Αττικής. Κύριος στόχος αυτής της δράσης είναι η εξυγίανση, η αναδιάρθρωση και η ανάπτυξη των φορέων παροχής συγκοινωνιακού έργου. Συγκεκριμένα, η Κυβέρνηση επιδιώκει την οργάνωσή τους σε νέα βάση και την αναβάθμιση της λειτουργίας τους ώστε οι φορείς να προσανατολιστούν σταθερά στο κοινωνικό και οικονομικό αποτέλεσμα, στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και την ικανοποίηση των απαιτήσεων του επιβατικού κοινού.
Στη συνέχεια αναφέρονται οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν στην ανάγκη ανάληψης αυτής της πρωτοβουλίας καθώς και τα προτεινόμενα μέτρα εξυγίανσης, αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης των φορέων παροχής συγκοινωνιακού έργου, του Ομίλου ΟΑΣΑ (ο οποίος περιλαμβάνει τις εταιρίες ΕΘΕΛ ΑΕ, ΗΣΑΠ ΑΕ και ΗΛΠΑΠ ΑΕ) καθώς και των εταιρειών ΤΡΑΜ ΑΕ και ΑΜΕΛ ΑΕ.

Α. ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ

Μελετώντας την πορεία των φορέων παροχής συγκοινωνιακού έργου στην Αθήνα κατά τα τελευταία έξι έτη, διαπιστώνεται η αναποτελεσματική λειτουργία τους η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή διόγκωση αρνητικών αποτελεσμάτων και ελλειμμάτων. Αυτά συσσωρεύονται στις ήδη υπάρχουσες ζημιές των προηγούμενων ετών με συνέπεια να υπερδιπλασιαστεί την τελευταία εξαετία το συνολικό ύψος των συσσωρευμένων ζημιών των προαναφερόμενων φορέων. Συγκεκριμένα, το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα από ~309 εκατ. ευρώ που ήταν το 2004 παρουσίασε συνεχόμενη αύξηση κατά ~89% μέχρι και το έτος 2009 οπότε και ανήλθε σε ποσό ~584 εκατ. ευρώ. Ενώ αντίστοιχα το ύψος των συσσωρευμένων ζημιών παρουσίασε συνολική αύξηση ~148% μέσα στην τελευταία εξαετία.
Η συνεχόμενη ζημιογόνα λειτουργία των φορέων καθιστούσε αναγκαία την άντληση χρηματοδότησης είτε από την Κεντρική Κυβέρνηση μέσω άμεσων επιχορηγήσεων, είτε από την αγορά μέσω τραπεζικού δανεισμού για την κάλυψη των τρεχουσών υποχρεώσεών τους. Το ύψος της άμεσης επιδότησης που έλαβαν συνολικά οι φορείς στη χρήση 2009 ανήλθε στο ποσό των 130 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ κατά την τελευταία εξαετία έλαβαν συνολικό ύψος επιδοτήσεων ~728 εκατ. ευρώ. Παράλληλα όμως, οι φορείς υπερδιπλασίασαν στην ίδια χρονική περίοδο τον τραπεζικό δανεισμό, ο οποίος από ~1.160 εκατ. ευρώ το 2004 ανήλθε σε ~2.576 εκατ. ευρώ το 2009. Για όλα τα δάνεια που έλαβαν οι φορείς εγγυητής ήταν το Ελληνικό Δημόσιο (έμμεση επιδότηση), με αποτέλεσμα η συνολική κρατική χρηματοδότηση των φορέων αστικών συγκοινωνιών (άμεση και έμμεση) να ανέλθει σε 2.329 εκατ. ευρώ από το 2004 έως και το 2009.
Σημαντικός συντελεστής κόστους είναι το κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού, το οποίο είναι κατά μέσο όρο διπλάσιο από το ύψος των συνολικών εσόδων από κόμιστρα και λοιπές δραστηριότητες. Το κόστος μισθοδοσίας παρουσίασε συνεχή αύξηση κατά την τελευταία εξαετία σε αναντιστοιχία με την οικονομική κατάσταση των φορέων, χωρίς σύνδεση με το παραγόμενο συγκοινωνιακό έργο. Οι πέντε εταιρείες παροχής συγκοινωνιακού έργου ΕΘΕΛ – ΗΛΠΑΠ – ΗΣΑΠ – ΑΜΕΛ – ΤΡΑΜ με μέσο όρο 11.875 άτομα προσωπικό το 2009 εξυπηρέτησαν 855 εκατ. μετακινήσεις επιβατών με 168,4 εκατ. διανυθέντα οχηματοχιλιόμετρα και 4.355 εκατ. επιβατοχιλιόμετρα. Το σύνολο του προσωπικού των φορέων με κύρια συνιστώσα τους οδηγούς και το λοιπό προσωπικό κίνησης πρακτικά δεν αυξήθηκε κατά την τελευταία εξαετία. Αντιθέτως, το συνολικό κόστος μισθοδοσίας των φορέων παρουσίασε σημαντική αύξηση 43% από το 2004 στο 2009, η οποία κυρίως οφείλεται σε έκτακτες αμοιβές και αυξημένα επιδόματα που καθορίστηκαν με τις εκάστοτε Συλλογικές Συμβάσεις. Το μέσο ετήσιο κόστος προσωπικού ποικίλλει ανά φορέα και κυμαίνεται από 31.441 ευρώ (Τραμ) έως 86.312 ευρώ (ΗΣΑΠ), ενώ η κατάσταση επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο από πλεονάζον προσωπικό το οποίο αμείβεται ως παραγωγικό, ενώ στην πραγματικότητα απασχολείται σε βοηθητικές ή διοικητικές λειτουργίες απολαμβάνοντας εντούτοις υψηλές αποδοχές στη βάση των Συλλογικών Συμβάσεων κάθε φορέα.
Η παθογένεια των φορέων δεν περιορίζεται όμως στο σκέλος του κόστους: παρατηρείται και γενικευμένη αδυναμία να διαφυλαχθούν και να ενισχυθούν τα έσοδα. Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι παρά την τιμολογιακή πολιτική των τελευταίων ετών που διπλασίασε την ονομαστική τιμή του εισιτηρίου, τα έσοδα από κόμιστρα παρέμειναν στάσιμα στα ίδια περίπου επίπεδα των 260-280 εκ ευρώ. Βασική αιτία του φαινομένου αποτελεί η αδυναμία των φορέων να αντιμετωπίσουν την εισιτηριοδιαφυγή (λαθρεπιβίβαση) και τη διακίνηση πλαστών εισιτηρίων. Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν για την χρήση 2009 εκτιμάται ότι το ποσοστό της εισιτηριοδιαφυγής κυμάνθηκε από 7% έως 18% (ή και 40%) ανά φορέα, γεγονός που ερμηνεύει τη στασιμότητα των εσόδων παρά την αύξηση των κομίστρων και με την επιβατική κίνηση να μην σημειώνει σημαντική μεταβολή κατά τα τελευταία έτη.
Όμως υστέρηση παρατηρείται και στις υπόλοιπες κατηγορίες εσόδων (κυρίως διαφημίσεις, ενοίκια από χώρους στάθμευσης αλλά και έσοδα από αξιοποίηση και εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας), για τις οποίες προκύπτει απουσία ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ενίσχυσή τους. Όπως και στις άλλες περιοχές που αναφέρθηκαν υπήρξε αδυναμία υλοποίησης των επιχειρησιακών στόχων που είχαν τεθεί, δείγμα αναποτελεσματικής λειτουργίας που βρίσκεται στη ρίζα της παθογένειας.
Κρίσιμη είναι όμως για την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος αστικών συγκοινωνιών της Αττικής η ενίσχυση των συνδυασμένων αστικών μεταφορών. Και εδώ παρατηρείται ελλιπής συνολικός σχεδιασμός του συγκοινωνιακού έργου με άξονα τα μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ, προαστιακός), έλλειψη ισορροπίας μεταξύ των μέσων μαζικών μεταφορών, επικαλύψεις δρομολογίων μεταξύ των φορέων, αλλά και αυξημένο ειδικό βάρος των οδικών συγκοινωνιών (λεωφορεία, τρόλεϋ) που αναλαμβάνουν πρωτεύοντα ρόλο σε πολλούς άξονες μεταφορών δυσανάλογο προς τις δυνατότητές τους, επιβαρύνοντας τη λειτουργία, το κοινωνικό και οικονομικό αποτέλεσμα και το κόστος τους.
Στα παραπάνω προστίθεται και η έλλειψη αξιόπιστων διαδικασιών ελέγχου και αξιολόγησης του παραγόμενου έργου, η απουσία εξειδικευμένων συστημάτων ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, η αδυναμία λήψης αξιόπιστης πληροφόρησης ανά λειτουργική μονάδα, φαινόμενα που συνδυαζόμενα συντείνουν στη συνεχή διόγκωση των λειτουργικών εξόδων πέρα από κάθε έννοια εύλογου κόστους λειτουργίας των φορέων.
Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, το σύστημα αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας έκλεισε το 2009 με μια εξαιρετικά ζημιογόνα χρήση η οποία παρήγαγε λειτουργικές ζημιές άνω των 470 εκατ. ευρώ που επιβαρύνθηκαν επιπλέον με αποσβέσεις και σημαντικά χρηματοοικονομικά έξοδα. Την κατάσταση αυτή έρχεται να αντιμετωπίσει το πρόγραμμα εξυγίανσης, αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής.

Β. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ

Τα μέτρα που προτείνονται για την εξυγίανση, αναδιάρθρωση και ανάπτυξη των φορέων αστικών συγκοινωνιών της Αττικής θα συμπληρώσουν και θα αναμορφώσουν το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους. Οι βασικότερες παρεμβάσεις που προτείνονται συνοψίζονται στη συνέχεια:
Ο ΟΑΣΑ θα μετεξελιχτεί σε Μητροπολιτικό Φορέα και η περιοχή αρμοδιότητάς του γίνεται πλέον η Περιφέρεια Αττικής (όπως αυτή ορίζεται από το νόμο Καλλικράτη), πλην νήσων. Στις βασικές αρμοδιότητές του συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός, η οργάνωση, ο προγραμματισμός και ο συντονισμός παροχής του συγκοινωνιακού έργου από όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς (επίγεια και υπόγεια) στην περιοχή αρμοδιότητάς του, καθώς και ο έλεγχος και η επίβλεψη των παρόχων συγκοινωνιακού έργου, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με ειδική άδεια για μεταφορά Ατόμων με Αναπηρία.
Θα συγχωνευθούν οι εταιρίες παροχής και εκτέλεσης συγκοινωνιακού έργου προκειμένου να προκύψουν δύο φορείς, ένας για τα μέσα Σταθερής Τροχιάς (ΣΤΑΜΕ ή ΣΤΑΣΥ) ο οποίος θα στεγάσει τις ΑΜΕΛ ΑΕ, ΗΣΑΠ ΑΕ και ΤΡΑΜ ΑΕ, και ένας για τα Οδικά Μέσα Μεταφοράς (ΟΜΕ ή ΟΣΥ) τον οποίο θα αποτελούν η ΕΘΕΛ ΑΕ και ΗΛΠΑΠ ΑΕ.. Μοναδικός μέτοχος των δύο νέων φορέων θα είναι ο ΟΑΣΑ, ο οποίος ως αμιγώς κρατική επιχείρηση εγγυάται το δημόσιο χαρακτήρα των αστικών συγκοινωνιών. Για τη συγχώνευση θα ακολουθηθούν οι ρυθμίσεις της κείμενης νομοθεσίας με παρεμβάσεις κυρίως σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα και τυχόν άλλα εμπόδια.
Ο ΟΑΣΑ θα έχει τη συνολική εποπτεία του συγκοινωνιακού έργου που θα αναλαμβάνεται από τους δύο νέους φορείς στην Περιφέρεια Αττικής, αλλά και από τους φορείς των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που εκτελούν συγκοινωνιακό έργο, καθώς επίσης και από κάθε εταιρεία που θα ιδρυθεί από τον Ο.Α.Σ.Α. ή οποιονδήποτε άλλο φορέα που θα παρέχει στο μέλλον έργο δημόσιων συγκοινωνιών.
Προβλέπονται μετατάξεις του πλεονάζοντος προσωπικού των φορέων οι οποίες θα διενεργηθούν σε δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο το οποίο θα πραγματοποιηθεί άμεσα, θα αφορά προσωπικό που απασχολείται ως βοηθητικό προσωπικό, ενώ χαρακτηρίζεται και αμείβεται ως παραγωγικό από τους φορείς, καθώς και του πλεονάζοντος διοικητικού προσωπικού. Το δεύτερο στάδιο των μετατάξεων θα προκύψει μετά τη συγχώνευση των εταιρειών και την εκπόνηση των νέων οργανογραμμάτων τους ως αποτέλεσμα των οικονομιών κλίμακας που θα προκύψουν. Το ύψος των μετατάξεων εκτιμάται σε 1.500 εργαζόμενους όλων των φορέων και ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησής τους εντός του 2011.
Τα σωρευμένα χρέη των φορέων προβλέπεται να αναληφθούν από το Δημόσιο με τη μεταφορά στον κρατικό προϋπολογισμό του υφιστάμενου δανεισμού των εταιριών και το συμψηφισμό του με τις υπάρχουσες απαιτήσεις των εταιριών από δημόσιες υπηρεσίες και φορείς. Ταυτόχρονα το Δημόσιο θα αναλάβει και το μελλοντικό επενδυτικό πρόγραμμα των φορέων.
Το Επιχειρησιακό Σχέδιο του Ομίλου και των Φορέων προβλέπει
• Σημαντική ενίσχυση των εσόδων από το μεταφορικό έργο. Τα πρόσθετα έσοδα θα προέλθουν από την αλλαγή της τιμολογιακής πολιτικής, αλλά και από την αντιμετώπιση του φαινομένου της εισιτηριοδιαφυγής και την προστασία των εσόδων. Συνολικά τίθεται στόχος για αύξηση των εσόδων από μεταφορικό έργο μέσα στην επόμενη χρήση 2011 τουλάχιστον κατά 80 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα προβλέπονται τα ακόλουθα:

Τιμολογιακή πολιτική. Αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής και επανεξέταση της ισχύος του ενιαίου εισιτηρίου για όλες τις διαδρομές καθώς και της διάρκειας ισχύος του (η οποία σήμερα είναι 90 λεπτά). Καθιέρωση διαφοροποιημένου εισιτηρίου ανάλογα με τις διαδρομές, αλλά και αύξηση της ονομαστικής αξίας όλων των τύπων κομίστρου σε συμφωνία με όσα ορίζονται στο αναθεωρημένο μνημόνιο.

Εισιτηριοδιαφυγή. Άμεση ενίσχυση των διενεργούμενων ελέγχων ακυρώσεων εισιτηρίων μέσω σύστασης Ενιαίου Σώματος Ελεγκτών Κομίστρων το οποίο οργανικά θα υπάγεται στον ΟΑΣΑ, αλλά θα έχει την αρμοδιότητα διενέργειας ελέγχων σε όλα τα μέσα αστικών μεταφορών στην περιφέρεια Αττικής. Σημαντικές επενδύσεις σε τεχνικά μέσα ελέγχου της πρόσβασης των επιβατών με τη μέθοδο συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα (π.χ. ΣΔΙΤ για τηλεματική και χρήση έξυπνου εισιτηρίου).
• Ενίσχυση και των λοιπών εσόδων των φορέων με δράσεις αξιοποίησης ή εκμετάλλευσης της ακίνητης περιουσίας τους, ενίσχυση των διαφημιστικών εσόδων με δυνατότητα παραχώρησης της διαφημιστικής δραστηριότητας σε εξειδικευμένους συνεργάτες, δημιουργίας ή περαιτέρω αξιοποίησης των χώρων στάθμευσης.
• Οριοθέτηση των διεταιρικών σχέσεων μεταξύ του ΟΑΣΑ και των δύο νέων φορέων αστικών συγκοινωνιών μέσω της σύναψης ειδικών Συμβάσεων Συνεργασίας, που θα καθορίζουν με ακρίβεια τους όρους εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου, τον τρόπο επιμερισμού των εσόδων τους, και γενικότερα τις ευθύνες και τα καθήκοντα που αναλαμβάνουν. Οι φορείς οφείλουν να τηρούν λογιστικές καταστάσεις που θα διευκολύνουν την παρακολούθηση και έλεγχο του αποτελέσματος των επιμέρους δραστηριοτήτων (αμαξοστάσια, τεχνική βάση, κ.λπ.), ενώ στο πλαίσιο αυτό ορίζεται και η ανάληψη των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων όλων των φορέων από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.
• Προσδιορισμό με σαφήνεια των σχέσεων των φορέων με την Κεντρική Κυβέρνηση.

Ειδικότερα ορίζονται τα ακόλουθα:
Υιοθετούνται ειδικά κριτήρια και προϋποθέσεις χορήγησης των κρατικών επιδοτήσεων κάθε έτους. Προβλέπεται η καθιέρωση του Σύμφωνου Ευθύνης που θα υπογράφει η εκάστοτε Διοίκηση των φορέων, το οποίο θα περιγράφει τη λειτουργία ειδικού μηχανισμού παρακολούθησης της υλοποίησης των επιχειρησιακών στόχων και του προϋπολογισμού των φορέων και του νέου ομίλου ΟΑΣΑ. Ειδικότερα, οι επιμέρους φορείς θα παρακολουθούν σε μηνιαία βάση την εξέλιξη του ετήσιου προϋπολογισμού τους, ενώ θα καταρτίζουν απολογισμό τριμήνου με ειδικούς δείκτες απόδοσης βεβαιωμένο από ανεξάρτητους ορκωτούς ελεγκτές προς υποβολή στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Σε περίπτωση που οι τριμηνιαίοι απολογισμοί και οι δείκτες απόδοσης εμφανίζουν απόκλιση άνω του 10% από τον αρχικό προϋπολογισμό και το επιχειρησιακό σχέδιο, θα επιβάλλεται η ανάληψη άμεσων πρόσθετων δράσεων αναπροσαρμογής, προκειμένου να επιτευχθούν οι επιχειρησιακοί στόχοι.

Εισάγεται η διαδικασία κατάρτισης προγραμματικών συμφωνιών με τους φορείς που υπάγονται στην Κεντρική Κυβέρνηση στις οποίες θα καθορίζονται οι υποχρεώσεις τους προς τον όμιλο ΟΑΣΑ οι οποίες απορρέουν από την εφαρμοζόμενη κοινωνική πολιτική τους και την παροχή δυνατότητας στο προσωπικό τους να μετακινείται με τις αστικές συγκοινωνίες υπό ευνοϊκότερους όρους.

Στόχος των διαρθρωτικών μέτρων που αναφέρθηκαν είναι η επίτευξη του καλύτερου λειτουργικού, οικονομικού αλλά και κοινωνικού αποτελέσματος για τις αστικές συγκοινωνίες της περιφέρειας Αττικής από την χρήση 2011 και εξής με την υλοποίηση διαδοχικών κυμάτων μεταρρυθμίσεων τόσο για την ενίσχυση των εσόδων όσο και για τον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας.
Με εστιασμένες παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια του 2010 έχει ήδη επιτευχθεί βελτίωση στο λειτουργικό αποτέλεσμα, με τις παραγόμενες ζημιές να εκτιμώνται σε ύψος ~389 εκατ. ευρώ μειωμένες κατά ~83 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2009 κυρίως λόγω μείωσης του κόστους προσωπικού.
Στην επόμενη χρονιά 2011 η συνολική ωφέλεια που αναμένεται να επιτευχθεί μέσα από αυτές τις συντονισμένες παρεμβάσεις εκτιμάται στο ποσό των ~244 εκατ. ευρώ περίπου, στο οποίο θα έχουν συμβάλει κατά ~88 εκατ. ευρώ τα έσοδα και κατά ~156 εκατ. ευρώ τα έξοδα. Το λειτουργικό έλλειμμα εκτιμάται ότι το 2011 θα ανέλθει σε ~155 εκατ. ευρώ για να αποκλιμακωθεί κατά 20% τα επόμενα έτη. Σε ανάλογο ύψος αναμένεται να κυμανθούν και οι κρατικές επιδοτήσεις καλύπτοντας κατ’ αυτό τον τρόπο ένα μεγάλο μέρος του στόχου εξυγίανσης και περιορισμού του δημοσιονομικού κόστους των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής.

1 σχόλια:

  1. Αυτος που θα θελησει να αγορασει την επιχειρηση θα πρεπει να εχει προσωπικο με μικρους μισθους και οσο το δυνατον λιγοτερα δικαιωματα.Οι κρατουντες παντα κοιτουν μακρυα και λειτουργουν βασει σχεδιου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΠΡΙΝ ΓΡΑΨΕΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΚΕΦΘΕΙΤΕ...

- τηρήστε τους κανόνες δεοντολογίας.
- κάντε εποικοδομητική κριτική, με επιχειρήματα.
- δικαιούστε να διαφωνείτε.