ΤΡΟΛΕΑΤΖΗΣ ΗΛΠΑΠ ®

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
στην πρόταση νόμου «Ενιαίος Φορέας των Δημοσίων
Συγκοινωνιών Μητροπολιτικής περιφέρειας Αθηνών»
Προς τη Βουλή των Ελλήνων
Οι βασικές αρχές
Οι Δημόσιες Μαζικές Συγκοινωνίες (ΔΜΣ) της πρωτεύ-
ουσας αποτελούν τη σπονδυλική στήλη του όλου συστή-
ματος μεταφορών και μετακινήσεων της περιοχής και το
κλειδί για τη λύση του λεγόμενου κυκλοφοριακού προ-
βλήματος. Αποτελούν συνεπώς Δημόσια Κοινωνική Υπη-
ρεσία, με άμεσες θετικές επιπτώσεις στην περιβαλλοντι-
κή προστασία και τη βιώσιμη ανάπτυξη, που η πολιτεία έ-
χει υποχρέωση να εξασφαλίζει και συνεχώς βελτιώνει.
Η «βελτίωση» εδώ έχει την έννοια της καλύτερης προ-
σφοράς υπηρεσιών προς τον πολίτη - μετακινούμενο ώ-
στε να βελτιώνεται η ποιότητα ζωής του δηλαδή η «κα-
θημερινότητά» του. Η έννοια της Δημόσιας Κοινωνικής
Υπηρεσίας με την οποία χαρακτηρίζονται παραπάνω οι
Δημόσιες Μαζικές Συγκοινωνίες (ΔΜΣ), επιβάλλεται να
συμβαδίζει με την έννοια της αυτοτελώς βιώσιμης και οι-
κονομικά υγιούς Υπηρεσίας1 (ώστε να μην διακυβεύεται
η ύπαρξή της) με ταυτόχρονη κατοχύρωση των κεκτημέ-
νων εργασιακών και άλλων δικαιωμάτων του προσωπι-
κού όλων των φορέων.
Το υπάρχον οργανωτικό σχήμα και πλαίσιο λειτουρ-
γίας των ΔΜΣ της πρωτεύουσας είναι καταρχήν συμβατό
με την παραπάνω γενική τοποθέτηση αρχών αλλά πρέ-
πει να βελτιωθεί και ενισχυθεί στα σημεία στα οποία αυ-
τό δείχνει αδυναμίες και μειονεκτήματα.
Τα βασικά κριτήρια με βάση τα οποία διαμορφώθηκε η
πρόταση αυτή είναι η ανάγκη εξορθολογισμού του σημε-
ρινού συστήματος παραγωγής συγκοινωνιακού έργου, ο
περιορισμός των δαπανών και μείωσης του λειτουργικού
κόστους των φορέων και η αύξηση της ποιότητας των
παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον επιβάτη.
Επίσης, η θετική εμπειρία από την,οργάνωση και λει-
τουργία του συστήματος κατά τη διεξαγωγή των Ολυ-
μπιακών αγώνων απετέλεσε πολύτιμο οδηγό για τις προ-
τεινόμενες αναγκαίες βελτιώσεις.
Στο Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
προτείνεται το παρακάτω πλαίσιο οργάνωσης και λει-
τουργίας των Δημοσίων Συγκοινωνιών της πρωτεύου-
σας. Οι βελτιώσεις που προτείνονται είναι οι απολύτως
αναγκαίες αλλαγές που θα επιτρέψουν στο σύστημα να
λειτουργήσει καλύτερα και να αναπτυχθεί συντονισμένα
και αυτοδύναμα στο μέλλον χωρίς κλυδωνισμούς και κυ-
ρίως χωρίς διαταραχή της προσφερόμενης υπηρεσίας
προς το επιβατικό κοινό.
Το προτεινόμενο Οργανωτικό Πλαίσιο
Οι Δημόσιες Συγκοινωνίες της πρωτεύουσας σχεδιά-
ζονται και εκτελούνται από ένα σύστημα φορέων και ορ-
γανισμών το οποίο αποτελείται:
1. Από έναν Ενιαίο Δημόσιο Φορέα Σχεδιασμού, συ-
ντονισμού, ανάπτυξης των υποδομών και ελέγχου της
εκτέλεσης της συγκοινωνιακής υπηρεσίας. Ο Φορέας
αυτός, ο οποίος στα επόμενα θα αναφέρεται (προσωρι-
νά) ως Ενιαίος Φορέας - ΕΦ, θα είναι Φορέας που θα α-
νήκει στο Ελληνικό Δημόσιο. Αυτός θα έχει την ευθύνη
του Στρατηγικού Σχεδιασμού, θα αναπτύσσει τις ανα-
γκαίες υποδομές, και θα αναθέτει, συντονίζει και ελέγ-
χει, τη διεξαγωγή της Δημόσιας Μαζικής Συγκοινωνίας
στην περιοχή που έχει οριστεί σαν «περιοχή ευθύνης»
του.
2. Από Φορείς Εκτέλεσης Έργου - (προσωρινά) ΦΕΕ οι
οποίοι εκτελούν συγκοινωνιακό έργο στις γραμμές και
περιοχές για τις οποίες έχουν σύμβαση με τον ΕΦ. Ως
Φορείς Εκτέλεσης Συγκοινωνιακού έργου με την έννοια
της Σύμβασης και ανάθεσης έργου (η οποία θα διαφορο-
ποιείται ανάλογα με τον φορέα), θεωρούνται αποκλει-
στικά και μόνον οι εξής φορείς: ΕΘΕΛ, ΗΛΠΑΠ, ΗΣΑΠ,
ΤΡΑΜ, ΑΜΕΛ2
3. Από «Συνδεδεμένους Φορείς - ΣΦ» οι οποίοι εντάσ-
σονται ως προς τον προγραμματισμό και το συντονισμό
της υπηρεσίας που προσφέρουν κάτω από τον ΕΦ, αλλά
που ενεργούν αυτόνομα και αυτοδύναμα ως προς την α-
νάπτυξη της υποδομής τους, τα μεταφορικά μέσα και
την κάλυψη του κόστους λειτουργίας τους. Συνδεδεμέ-
νοι Φορείς θα είναι οι διάφοροι Δημοτικοί Φορείς Συγκοι-
νωνιών, καθώς και ο ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ και τα ΚΤΕΛ. Αυτοί
οι φορείς θα είναι υποχρεωμένοι να συντονίζονται μέσω
προγραμματικών συμβάσεων ως προς το Στρατηγικό και
Επιχειρησιακό Σχεδιασμό τους με τον ΕΦ.
4. Από Φορείς Ανάπτυξης Υποδομής - ΦΑΥ, οι οποίοι έ-
χουν σαν αποκλειστική αποστολή τους την ανάπτυξη Συ-
γκοινωνιακής υποδομής . Οι φορείς αυτοί εντάσσονται
κάτω από τον ΕΦ ως προς το Σχεδιασμό της υποδομής
αυτής και τον προγραμματισμό των έργων, αλλά μπορεί
να ανήκουν διοικητικά σε άλλους φορείς πέραν του Υ-
πουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Σε μια
πρώτη φάση και σύμφωνα με την υπάρχουσα διαμορφω-
μένη κατάσταση ως Φορείς Ανάπτυξης Υποδομών θεω-
ρούνται: α) ο ίδιος ο ΕΦ ο οποίος θα έχει μια Γενική Δι-
εύθυνση κατασκευών (που θα ασχολείται με όλες τις κα-
τασκευές υποδομών των λεωφορείων και τρόλεϊ), β) η
ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ για την κατασκευή των υποδομών και τη
συντήρηση των νέων γραμμών του Μετρό και συντήρη-
ση των υπαρχουσών, γ) η ΤΡΑΜ ΑΕ για τις γραμμές του
Τραμ και δ) ο ΗΣΑΠ.
Ο Ενιαίος Φορέας έχει νομική μορφή και ιδιοκτησιακό
καθεστώς όπως ο σημερινός ΟΑΣΑ. Ελέγχεται διοικητι-
κά από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δι-
κτύων και διοικείται από Γενική Συνέλευση, η οποία ορί-
ζεται όπως η Γενική Συνέλευση του ΟΑΣΑ, και 11μελές
Διοικητικό Συμβούλιο.
Όλοι οι άλλοι φορείς που αναφέρονται στο παραπάνω
σχήμα, διατηρούν μεν το δημόσιο χαρακτήρα και ιδιο-
κτησία τους αλλά θα πρέπει να επακολουθήσει λεπτομε-
ρής και σε βάθος επανεξέταση του καταστατικού τους ό-
σον αφορά τις σχέσεις τους με τον Ενιαίο Φορέα σύμ-
φωνα και με τα προτεινόμενα ειδικότερα στα επόμενα.
1. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται εδώ για να δηλώσει την κατοχυρωμένη και «αυτόματη» ύπαρξη των απαραίτητων οικονομικών
πόρων (εισπράξεων από διάφορες θεσμοθετημένες πηγές) οι οποίοι να καθιστούν τη λειτουργία του όλου συστήματος οικονομικά
βιώσιμη και αυτή.
2. Για το προτεινόμενο νομικό καθεστώς και μορφή των φορέων αυτών ιδέ επόμενα. Για το ΚΤΕΛ Αττικής οι ρυθμίσεις που θα τε-
θούν στη Σύμβαση, θα πρέπει να είναι συμβατές με το ισχύον νομικό και χρηματοδοτικό καθεστώς που έχει διαμορφωθεί για τα
ΚΤΕΛ μέχρι σήμερα.
Θα πρέπει επίσης να αναδιοργανώσουν τις Υπηρεσίες
τους έτσι ώστε να προσαρμοστούν πλήρως και παραγω-
γικά στο νέο ρόλο και καθήκοντα που τους ανατίθενται
με το νέο Οργανωτικό Πλαίσιο.
Περιοχή αρμοδιότητας και αντικείμενο δραστηριότη-
τας των φορέων
Η περιοχή αρμοδιότητας του Ενιαίου Φορέα είναι ολό-
κληρος ο νομός Αττικής ο οποίος εντάσσεται στο σύστη-
μα εξυπηρέτησης που προσφέρει ο φορέας αυτός. Το α-
ντικείμενο των εργασιών και οι αρμοδιότητες του κάθε
φορέα στο σύστημα των Δημοσίων Μαζικών Συγκοινω-
νιών της πρωτεύουσας περιγράφεται παρακάτω.
Ο Ενιαίος Φορέας (ΕΦ) θα έχει τα παρακάτω ειδικότε-
ρα καθήκοντα και υποχρεώσεις 3
i. Σχεδιάζει σε μέσο- και μάκρο - πρόθεσμο επίπεδο,
συντονίζει, χρηματοδοτεί, και ελέγχει σε όλα τα επίπεδα
τη λειτουργία του συστήματος των Δημοσίων Μαζικών
Συγκοινωνιών στην πρωτεύουσα για όλα τα Μέσα Μαζι-
κής Μεταφοράς (αποκλειόμενων παράλληλων ή επικα-
λυπτόμενων ανάλογων δραστηριοτήτων από άλλους
φορείς).
ii. Αναθέτει συγκεκριμένο Συγκοινωνιακό έργο σε ό-
λους τους ΦΕΕ και επιβλέπει την εκτέλεσή του με συ-
γκεκριμένους όρους και στόχους πολλοί από τους οποί-
ους θα είναι ποσοτικοποιημένοι (π.χ. παρεχόμενη χωρη-
τικότητα, συχνότητα δρομολογίων, τύπος οχημάτων, ω-
ράριο λειτουργίας, καθορισμός σχεδίων έκτακτων συν-
θηκών) και με σύστημα οικονομικών σχέσεων που θα κα-
θορίζονται σε συμβάσεις καθορισμένου χρόνου μετα-
βλητής διάρκειας ανάλογα με το φορέα (από 3-6 χρό-
νια). Οι Συμβάσεις θα διαφοροποιούνται ανάλογα με το
Φορέα Εκτέλεσης έργου και θα λαμβάνουν υπόψη το ει-
δικό νομικό και χρηματοδοτικό καθεστώς που ισχύει μέ-
χρι σήμερα για τον καθένα. Στις Συμβάσεις θα υπάρχουν
μεταξύ άλλων και προβλέψεις για την κάλυψη του κό-
στους λειτουργίας τους, την υλοποίηση των συμβατικών
τους υποχρεώσεων και για όλα τα συναφή με τη λει-
τουργία του συστήματος θέματα (π.χ. χρηματοδότηση,
ανάπτυξη υποδομών, συντήρηση υποδομών και οχημά-
των, κ.λπ.).
iii. Συντονίζει (σε Στρατηγικό επίπεδο), ελέγχει (σε ό-
λα τα επίπεδα) το έργο των ΦΕΕ, και διαμορφώνει το ε-
πιθυμητό επίπεδο ποιοτικής και ποσοτικής απόδοσης
των ΔΜΣ της πρωτεύουσας από πλευράς (μεταξύ άλ-
λων) και προδιαγραφών ποιότητας της παρεχόμενης συ-
γκοινωνιακής εξυπηρέτησης, προδιαγραφών τροχαίου υ-
λικού, και προδιαγραφών των αναγκαίων υποδομών. Σε
περίπτωση μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των ΦΕΕ
ο ΕΦ θα πρέπει να έχει την δικαιοδοσία επιβολής κυρώ-
σεων οι οποίες και θα αναφέρονται σαφώς στη Σύμβαση
ανάθεσης έργου.
iν. Εμπλέκεται άμεσα στην αγορά του τροχαίου υλι-
κού που