Επιχειρηματικότητα και συμμετοχή εργαζομένων

του Ηρακλή Ρούπα

Το διακύβευμα των ερχόμενων εκλογών είναι σαφώς η οικονομική και πολιτική σταθερότητα -με τις αναγκαίες προσαρμογές- όσο και η διατήρηση της χώρας εντός Ευρωζώνης.

Μέσα από ένα πλαίσιο όμως συνετής επαναδιαπραγμάτευσης-μεθόδευση με την οποία τείνει να συμφωνήσει σημαντική μερίδα των πολιτικών κομμάτων- καθίσταται επιτακτική η ανάγκη ο σχεδιασμός της ανάπτυξης να δημιουργήσει νέα δομή προσέγγισης της επιχειρηματικότητας. Τόσο από πλευράς υποστήριξης και υλοποίησης των αναπτυξιακών προγραμμάτων (ΕΣΠΑ), όσο και από πλευράς μίας διαφορετικής μορφής συλλογικότητας και συμμετοχικότητας των εργαζομένων στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Αν λάβουμε ως πρώτο αξίωμα ότι η λειτουργία του ΕΣΠΑ απαιτεί ανασχεδιασμό από μηδενική βάση, σύμφωνα με τις επιταγές της αγοράς, η συνολική προσπάθεια «δημιουργίας» επιχειρηματικότητας ίσως να απαιτεί φιλοσοφική επαναπροσέγγιση. Αν δεν μπορέσει το «νέο επιχειρείν» να συμβάλλει στην αλλαγή νοοτροπίας συνολικά υποστηρίζοντας τον αναγκαίο «κοινωνικό μετασχηματισμό», τότε πολύ φοβάμαι πως το εγχείρημα της ανάπλασης της οικονομίας ουσιαστικά θα τελματώσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η διαμόρφωση «ειδικής κουλτούρας» μέσω της πρόσκλησης των εργαζομένων να συμμετάσχουν ως εταίροι σε κάθε νέο εγχείρημα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρωτοποριακό νέο πεδίο ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας. Προσεγγίσεις όπως αυτή του ΣΕΒ για πρόσκληση των συνδικαλιστικών οργανώσεων για επαναπροσδιορισμό δεδομένων εργασίας αποτελούν πλέον παλαιάς κοπής πολιτική των εργοδοτικών οργανώσεων. Οι καιροί απαιτούν κίνητρα ριζοσπαστικά και αποτελεσματικά.

Κατ' επέκταση είναι καιρός ο επιχειρηματικός κόσμος να συμβάλλει ουσιαστικά στην διαμόρφωση μίας κουλτούρας συλλογικότητας στο επιχειρείν. Αρκεί μόνον μικρή συμμετοχή των εργαζομένων σε κάθε επιχείρηση για να αλλάξει η δομή των κινήτρων αλλά και η σχέση με την εργοδοσία, δίνοντας κατά τον τρόπο αυτό δυνατότητα μετατόπισης του βάρους του μισθολογικού κόστους προς έναν συνδυασμό μισού και συμμετοχής στα κέρδη. Αν δε κατοχυρωθούν ουσιαστικά τα δικαιώματα της μειοψηφίας, τότε οι εργαζόμενοι θα μπορούν να αισθάνονται ως πραγματικοί συμμέτοχοι στην θετική εξέλιξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας την οποία στηρίζουν.

Με βάση μία τέτοια συλλογιστική, η Πολιτεία θα μπορούσε να παρέχει διακριτά κίνητρα στους επιχειρηματίες που θα ασπασθούν την «νέα δράση επιχειρηματικότητας» καθώς με την διεύρυνσή της –έστω με αυτό τον τρόπο- όχι μόνον θα αφυπνισθεί η παραπαίουσα ανταγωνιστικότητα, αλλά κυρίως θα δημιουργηθεί μία νέα γενιά εργαζομένων με εξορθολογισμένες συνδικαλιστικές αντιλήψεις και διάθεση παρέμβασης όχι για την προαγωγή ανούσιων διεκδικήσεων μίας συγκεκριμένης «συνδικαλιστικής πελατείας», αλλά για την ουσιαστική ισχυροποίηση της παραγωγικής προοπτικής του εργατικού δυναμικού.

Πιστεύω πως η παραπάνω πρόταση αναδεικνύει το γεγονός πως παρά την παθογένεια του κράτους, η κρίση απαιτεί το ταχύτατο μετασχηματισμό αντιλήψεων και ενεργειών προκειμένου να επιτελέσει κάποτε τον ρόλο του ισχυρού συντονιστικού και όχι παρεμβατικού ή διαχειριστικού παράγοντα. Κατά τον τρόπο αυτό θα προάγεται καλύτερα η καινοτομία ενώ θα υποστηρίζονται ουσιαστικότερα αναπτυξιακές ιδέες.

Ασφαλώς δεν είναι δυνατή η άμεση αναμόρφωση του Δημοσίου καθώς η «κομματικές πελατείες» διατηρούν τα ερείσματα τους. Όμως, επειδή ο ρόλος του πλέον -σε αντίθεση με τις καθαρά νεοφιλελεύθερες ιδέες της περασμένης δεκαετίας- πρέπει να επανέλθει ουσιαστικά είναι ανάγκη να γίνει σταδιακή εστίαση στους τομείς εκείνους που μπορούν να αποδώσουν άμεσα διαμορφώνοντας αυτήν ακριβώς την νέα κουλτούρα που θα σηματοδοτήσει την ανάταξη της επιχειρηματικότητας και κατά επέκταση της ανάπτυξης.



(εφημερίδα Κέρδος 24/5/2012)