1. Εισαγωγή
Τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία αποτελούν το ενδιάμεσο μεταφορικό μέσον μεταξύ του ΤΡΑΜ και του θερμικού λεωφορείου και συνδυάζουν αφ’ ενός τα πλεονεκτήματα των θερμικών λεωφορείων έναντι του Τραμ, ήτοι την ευελιξία και το μικρό κόστος και αφετέρου τα πλεονεκτήματα του Τραμ έναντι των θερμικών λεωφορείων ήτοι φιλικότητα προς το περιβάλλον λόγω της ηλεκτροκίνησης
Τα πλεονεκτήματα των ηλεκτροκίνητων λεωφορείων είναι :
- Η μη εκπομπή καυσαερίων και η φιλικότητα ως προς το περιβάλλον
- Η μικρότερη κατανάλωση ενέργειας
Οι ηλεκτρικοί κινητήρες έχουν βαθμό απόδοσης γύρω στο 90%, ενώ οι θερμικοί κινητήρες γύρω στο 30%
Οι ηλεκτρικοί κινητήρες χρησιμοποιούνται σαν γεννήτριες για την επιβράδυνση του οχήματος και την ενέργεια της πέδησης δυνάμεθα να την επαναχρησιμοποιήσουμε.
Η ηλεκτρική πέδηση διπλασιάζει την διάρκεια ζωής των πέδιλων της πέδησης.
- Παρουσιάζουν καλλίτερα χαρακτηριστικά επιτάχυνσης
Ο ηλεκτρικός κινητήρας μπορεί να αναπτύξει την μέγιστη ροπή του σε σχεδόν μηδενική ταχύτητα ενώ ο θερμικός κινητήρας αναπτύσσει την πλήρη ισχύ του σε υψηλές στροφές
- Είναι λιγότερο θορυβώδη από τα θερμικά λεωφορεία.
Οι ηλεκτροκινητήρες θορυβούν λιγότερο από τους αντίστοιχους θερμικούς κινητήρες της ίδιας ισχύος.
Όταν το ηλεκτροκίνητο λεωφορείο είναι σε στάση δεν θορυβεί καθόλου (εκτός από πιθανή λειτουργία του αεροσυμπιεστή του).
2. Τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία στην Ελλάδα
2.1 Ηλεκτροκίνητα λεωφορεία τύπου FIAT
Τα πρώτα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία στην Ελλάδα ήλθαν από την Ιταλία και ήταν κατασκευής των εργοστασίων FIAT το μηχανικό μέρος τους και C.GE το ηλεκτρικό. Κατασκευάστηκαν το έτος 1939. Ήταν 12 οχήματα διαξονικά και κυκλοφόρησαν 10 εξ αυτών στον Πειραιά από το 1948 μέχρι το 1983. Τα δύο εξ αυτών μεταφέρθηκαν στην Γερμανία κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των οχημάτων ήταν :
- Διαστάσεις M 8832 x Π2440 x Y2900 χλστ.
- Χωρητικότητα 28 επιβάτες καθήμενοι και 28 όρθιοι επιβάτες
- Ισχύς 2x 61KW, 600 VDC τύπου σειράς. Δύο κινητήρες, ένας σε κάθε οπίσθιο ζεύγος τροχών
- Τα οχήματα δεν είχαν διαφορικό και η διαφοροποίηση των στροφών των οπίσθιων τροχών εγένετο με την ρύθμιση των στροφών των δύο κινητήρων.
- Όλα τα βοηθητικά κυκλώματα φωτισμού, σήμανσης κλπ. εργάζονταν με τάση 600 VDC.
- Η ρύθμιση των στροφών των κινητήρων γινόταν με εφαπτήρες, οι οποίοι άνοιγαν και έκλειναν μέσω ενός ηλεκτροπνευματικού συστήματος.
2.2 Ηλεκτροκίνητα λεωφορεία τύπου ALFA – ROMEO
Κυκλοφόρησαν στην Αθήνα από το 1955 μέχρι το 1991.
Ήταν κατασκευής των Ιταλικών εργοστασίων ALFA – ROMEO ο μηχανολογικός εξοπλισμός τους, CASARO το αμάξωμα και ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός CGE.
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των οχημάτων ήταν :
- Αριθμός : 80 τεμ.
- Διαστάσεις : M 12000 x Π2500 x Y3115 χλστ.
- Χωρητικότητα : 27 επιβάτες καθήμενοι και 73 όρθιοι επιβάτες
- Ισχύς : Ένας ηλεκτρικός κινητήρας 120 KW, 600 VDC τύπου σειράς.
Ήταν τριαξονικά οχήματα με δύο διαφορικά και μηχανικό διανομέα της ισχύος.
Η ρύθμιση των στροφών του κινητήρα έλξης γίνονταν με εφαπτήρες, οι οποίοι ανοιγόκλειναν μέσω ενός ηλεκτρικού συστήματος ρύθμισης.
2.3 Ηλεκτροκίνητα λεωφορεία τύπου LANCIA
Κυκλοφόρησαν στην Αθήνα από το 1961 μέχρι το 1991.
Ήταν κατασκευής των Ιταλικών εργοστασίων LANCIA ο μηχανολογικός εξοπλισμός τους , CASARO το αμάξωμα, και ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός CGE.
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των οχημάτων ήταν :
- Αριθμός : 46 τεμ.
- Διαστάσεις : M 12000 x Π2500 x Y3000 χλστ.
- Χωρητικότητα : 27 επιβάτες καθήμενοι και 73 όρθιοι επιβάτες
- Ισχύς : Ένας ηλεκτρικός κινητήρας 120 KW, 600 VDC τύπου σειράς.
Ήταν διαξονικά οχήματα με ένα διαφορικό. Η ρύθμιση των στροφών του κινητήρα έλξης γίνονταν με εφαπτήρες, οι οποίοι ανοιγόκλειναν μέσω ενός ηλεκτρικού συστήματος ρύθμισης. Κατά τα έτη 1972-1980 κυκλοφόρησαν επί πλέον 19 τρόλλεϋ του ίδιου τύπου, τα οποία είχαν αγοραστεί μεταχειρισμένα από τις Ιταλικές πόλεις της Φλωρεντίας και της Κάπουα. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους ήταν ότι είχαν πηδάλιο στο δεξιό μέρος του οχήματος.
2.4 Ρωσικά τρόλλεϋ
Τα τρόλλεϋ αυτά ήταν κατασκευής του εργοστασίου ENERGOMA CHEXPORT. Τα 126 οχήματα παρελήφθησαν κατά τα έτη 1972-1980, 50 οχήματα παρελήφθησαν το έτος 1983, 80 οχήματα τα έτη 1984-1985 και 100 οχήματα τα έτη 1990-92. Τα τρόλλεϋ αυτά αποσύρθηκαν σταδιακά από την Αθήνα από το έτος 2000 μέχρι & 2003.
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των οχημάτων ήταν :
- Διαστάσεις : M 1194 x Π2500 x Y3347 χλστ.
- Χωρητικότητα : 24 επιβάτες καθήμενοι και 76 όρθιοι επιβάτες
- Ισχύς : Ένας ηλεκτρικός κινητήρας 120 KW, 600 VDC τύπου σύνθετου διέγερσης για τα πρώτα 176
τρόλλεϋ και 150 KW, 600 VDC τύπου σειράς για τα υπόλοιπα 180 τρόλλεϋ.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους ήταν ο ηλεκτρομηχανολογικός μηχανισμός ρύθμισης των στροφών του κινητήρα έλξης μέσω παρεμβολής αντιστάσεων στο κύκλωμα του κινητήρα για την ρύθμιση των στροφών του οχήματος.
3. Σημερινή Κατάσταση
Σήμερα ο ΗΛΠΑΠ διαθέτει 366 ηλεκτροκίνητα λεωφορεία τεσσάρων τύπων με τα εξής χαρακτηριστικά :
3.1 Τύπου VANHOOL – ALSTOM – ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗ – Σειρά 7000
Αριθμοί οχημάτων : 112
Κατασκευαστής αμαξώματος : VANHOOL – ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ
Κατασκευαστής Μηχανολογικού εξοπλισμού : VANHOOL
Κατασκευαστής Ηλεκτρολογικού εξοπλισμού : ALSTOM
Διαστάσεις : M 12000 x Π2500 x Y3490 χλστ..
Ισχύς κινητήρα έλξης : 180 KW
Χωρητικότητα : 25 επιβάτες καθήμενοι και 71 όρθιοι επιβάτες
Αυτοκίνηση : Με ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος ισχύος 50 KW
3.2 Τύπου NEOPLAN – KIEPE – ΕΛΒΟ – Σειρά 6000
Αριθμοί οχημάτων : 112
Κατασκευαστής αμαξώματος : ΕΛΒΟ
Κατασκευαστής Μηχανολογικού εξοπλισμού : NEOPLAN
Κατασκευαστής Ηλεκτρολογικού εξοπλισμού : ΚΙΕΡΕ
Διαστάσεις : M 12000 x Π2500 x Y 3330 χλστ.
Ισχύς κινητήρα έλξης : 210 KW
Χωρητικότητα : 25 επιβάτες καθήμενοι και 70 όρθιοι επιβάτες
Αυτοκίνηση : Με ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος ισχύος 50 KW
3.3 Τύπου NEOPLAN – KIEPE – ΕΛΒΟ – Σειρά 8000
Αριθμοί οχημάτων : 91
Κατασκευαστής αμαξώματος : NEOPLAN - ΕΛΒΟ
Κατασκευαστής Μηχανολογικού εξοπλισμού : NEOPLAN
Κατασκευαστής Ηλεκτρολογικού εξοπλισμού : ΚΙΕΡΕ
Διαστάσεις : M 12000 x Π2500 x Y3685 χλστ.
Ισχύς κινητήρα έλξης : 210 KW
Χωρητικότητα : 25 επιβάτες καθήμενοι και 57 όρθιοι επιβάτες
Αυτοκίνηση : Με ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος ισχύος 100 KW
3.4 Τύπου NEOPLAN – KIEPE – ΕΛΒΟ – Σειρά 9000 (αρθρωτό)
Αριθμοί οχημάτων : 51
Κατασκευαστής αμαξώματος : NEOPLAN - ΕΛΒΟ
Κατασκευαστής Μηχανολογικού εξοπλισμού : NEOPLAN
Κατασκευαστής Ηλεκτρολογικού εξοπλισμού : ΚΙΕΡΕ
Διαστάσεις : M 12000 x Π2500 x Y 3685 χλστ.
Ισχύς κινητήρα έλξης : 240 KW
Χωρητικότητα : 40 επιβάτες καθήμενοι και 92 όρθιοι επιβάτες
Αυτοκίνηση : Με ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος ισχύος 100 KW
4. Το Εναέριο Δίκτυο Ηλεκτροδότησης
Το πρώτο Εναέριο Δίκτυο Ηλεκτροδότησης των ηλεκτροκίνητων λεωφορείων στην Ελλάδα κατασκευάστηκε το 1947 στον Πειραιά και ήταν του τύπου του Αμερικάνικου εργοστασίου Ohio – Brass. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν οι μεγάλοι μονωτήρες πορσελάνης των μεταλλικών επιτόνων του, ώστε να αντιμετωπίζονται οι διαρροές λόγω της γειτνίασης του δικτύου με την θάλασσα. Το εναέριο δίκτυο ηλεκτροδότησης της Αθήνας κατασκευάστηκε τα έτη 1954-1955 και ήταν τύπου σταθερής ανάρτησης του Ιταλικού εργοστασίου C.G.E. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήταν τα πολλαπλά μεταλλικά επίτονα και η μικρή όχι πλέον των 7,5 μοιρών απόκλιση στην κατασκευή των στροφών. Χαρακτηριστικό έργο της εποχής ήταν η κατασκευή του εναέριου δικτύου πέριξ του κύκλου της Πλ. Ομονοίας
χωρίς την τοποθέτηση ούτε ενός στύλου εσωτερικά του κύκλου. Τα δύο πιο πάνω δίκτυα έχουν σήμερα βελτιωθεί και έχουν μετατραπεί σε τύπου ημισταθεράς ανάρτησης και έχουν αντικατασταθεί τα μεταλλικά επίτονα και οι μονωτήρες τους με πλαστικά επίτονα. Έχουν επίσης βελτιωθεί οι στροφές με μείωση των
απαιτούμενων επιτόνων λόγω της κατασκευής αποκλίσεων μέχρι και 17 μοιρών. Το μήκος του Εναερίου Δικτύου ηλεκτροδότησης είναι σήμερα 232 χιλιόμετρα.
5. Το Υπόγειο Δίκτυο Ηλεκτροδότησης
Το υπόγειο Δίκτυο Ηλεκτροδότησης έχει κατασκευαστεί σαν συνέχεια του παλαιού υπογείου δικτύου ηλεκτροδότησης του τραμ στην Αθήνα. Μέχρι το 1985 όλα τα υπόγεια καλώδια ήταν τύπου ΝΚΒΑ διατομής 1x1 τετραγ. ίντσας, 1x0,6 τετραγ. ίντσες, και 1x400 τετραγ. χιλ. Μετά το 1985 όλα τα νέα καλώδια είναι διατομής 1x400 τετραγ. χιλ. τύπου N2 X CYA.
Η ηλεκτροδότηση του εναερίου δικτύου μέσω των υπόγειων καλωδίων γίνεται μέσω τροφοδοτικών κιβωτίων με χειροκίνητους μαχαιρωτούς διακόπτες λειτουργίας άνευ φορτίου. Το σημερινό συνολικό μήκος των υπογείων καλωδίων είναι 269 χιλιόμετρα και η εξέλιξή του είναι αντίστοιχη της εξέλιξης του εναερίου δικτύου.
6. Υποσταθμοί Ηλεκτροδότησης
Το σημερινό δίκτυο των ηλεκτροκίνητων λεωφορείων στην Αθήνα και τον Πειραιά ηλεκτροδοτείται από 25 Υποσταθμούς ισχύος 800 KW - 600 VDC, 6 Υποσταθμούς ισχύος 2x 800 KW - 600 VDC και ένα Υποσταθμό ισχύος 3x 1500 KW - 600 VDC. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ανέρχεται σε 34100 KW.
Όλοι οι πιο πάνω Υποσταθμοί είναι πλήρως αυτοματοποιημένοι ονομαστικής τάσης 600 VDC και ο ανορθωτής τους είναι τύπου απλής τριφασικής γέφυρας με διόδους πυριτίου. Οι πρώτοι ανορθωτές των Υ/Σ ηλεκτροδότησης των ηλεκτροκίνητων λεωφορείων ήταν τύπου με λυχνίες υδραργύρου, οι οποίοι μετά το 1975 και μέχρι το 1988 αποκαταστάθηκαν με τους σημερινούς ανορθωτές με διόδους πυριτίου.
Όλοι οι Υ/Σ ελέγχονται και τηλεχειρίζονται μέσω συστήματος SCADA της εταιρείας SIEMENS
ΠΗΓΗ:
[1] Π. Γεωργίου, «Τα νέα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία του ΗΛΠΑΠ. Παράδειγμα εφαρμογής των ηλεκτρονικών ισχύος στα ηλεκτροκίνητα οχήματα μεταφοράς προσωπικού». Διήμερο «Τεχνολογία και Βιομηχανικές εφαρμογές των ηλεκτρονικών ισχύος – βιομηχανικά ηλεκτρονικά», ΤΕΕ, Σεπτέμβριος 2000.
[2] Π. Γεωργίου, «Ηλεκτροκίνητο ή θερμικό λεωφορείο στις αστικές συγκοινωνίες; (Μία σύγκριση)», Τεχνικά
Χρονικά, Μάρτιος – Απρίλιος 1995.
[3] Π. Γεωργίου, «Η συμβολή της τεχνολογίας DC-CHOPPER στην εξοικονόμηση ενέργειας στα δημόσια
ηλεκτροκίνητα μέσα μεταφοράς», Τεχνικά Χρονικά, Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 1989._
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΠΡΙΝ ΓΡΑΨΕΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΚΕΦΘΕΙΤΕ...
- τηρήστε τους κανόνες δεοντολογίας.
- κάντε εποικοδομητική κριτική, με επιχειρήματα.
- δικαιούστε να διαφωνείτε.