25 Νοεμβρίου 2012

09:43
της Αναστασίας  Γαλάνη 

«Το Κοινωνικό Πορτραίτο της Ελλάδας 2012»    (ΕΚΚΕ)

Το πορτραίτο της ελληνικής κοινωνίας αλλάζει συνεχώς.

Στο «κάδρο» της εξαθλίωσης προστίθενται νέες κοινωνικές ομάδες, νέες κατηγορίες πολιτών, νέοι… αριθμοί.

Διότι σε κάθε έρευνα, σε κάθε νέο στοιχείο που προκύπτει οι άνθρωποι μετατρέπονται σε αριθμούς, αποκτούν νέα ονομασία και το αδηφάγο τέρας της φτώχειας και της ανέχειας μοιάζει πλέον να θέλει να «καταβροχθίσει» την κοινωνία, τουλάχιστον όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ).

Οι διαπιστώσεις περί του «πορτραίτου του Έλληνα» για το 2012 συγκλονίζουν. Μια νέα κατηγορία καταρρακωμένων Ελλήνων αναδύεται από τα ποσοστά που παρουσιάζει η έρευνα, οι εργαζόμενοι φτωχοί. 

 Οι νέοι και μεσήλικες που μεν εργάζονται είτε ημιαπασχολούμενοι είτε με τους κατώτατους μισθούς και την ίδια ώρα αδυνατούν να συντηρήσουν τα νοικοκυριά τους και να έχουν ακόμη και τα προς το ζην. Αυτή η κατηγορία αποτελεί το 13,8% του συνολικού πληθυσμού, ενώ εργαζόμενοι - φτωχοί είναι το 25,4% των μισθωτών.

Παράλληλα σε αυτή τη νέα ομάδα συμπεριλαμβάνονται και οι νέοι έως 24 ετών, το ποσοστό φτώχειας των οποίων φτάνει το 27,8%.

Ποιοι είναι οι εργαζόμενοι φτωχοί 

Σε πρωτοφανείς απώλειες εργατικών δυνάμεων αναφέρεται στην έρευνα ο οικονομολόγος κ. Δημήτρης Καραντινός, ο οποίος παρατηρεί ότι χάνονται εκατοντάδες θέσεις εργασίας κάθε μέρα, ενώ το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης υφίστανται οι άνδρες κυρίως έως 45 ετών.

«Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δραματική για τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά» σημειώνει ο διευθυντής ερευνών του ΕΚΚΕ κ. Διονύσης Μπαλούρδος καθώς ο ρόλος του κοινωνικού κράτους σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία είναι σχεδόν ανύπαρκτος και αντιστρόφως ανάλογος από αυτόν που απαιτούν οι περιστάσεις, ενώ δεν έχει εφαρμοσθεί καμία πολιτική για την παροχή στήριξης στις πιο ακραίες μορφές της φτώχειας.

 Η κρίση φαίνεται να σπρώχνει στην φτώχεια τις μονογονεϊκές οικογένειες, τους νέους, τις ηλικιωμένες γυναίκες, τους μακροχρόνια άνεργους και τα άτομα που διαμένουν σε άθλιες συνθήκες στέγασης.

Οι εργαζόμενοι φτωχοί είναι άτομα όλων των ηλικιών που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, το νερό, να αγοράσουν καινούργια ρούχα, να αποπληρώσουν τυχόν δάνεια και να αγοράσουν βασικά τρόφιμα ή να πληρώσουν για την περίθαλψή τους αν είναι άρρωστοι με αποτέλεσμα να καταλήγουν να επιβιώνουν σε άθλιες συνθήκες στέγασης, να μένουν άστεγοι, να ζητούν βοήθεια από συσσίτια ή να παίρνουν φάρμακα από ΜΚΟ. Σημειώνεται ότι οι αποταμιεύσεις τους έχουν «στεγνώσει» και συνήθως δεν έχουν συγγενικά πρόσωπα που θα τους προσφέρουν αλληλεγγύη και επιπλέον χρηματική βοήθεια.

Τις περισσότερες φορές αυτά τα άτομα παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης, ζουν σε μόνιμη κατάσταση άγχους και νιώθουν ανασφαλείς και απελπισμένοι.

«Με φιλοξενεί το παιδί μου και νοικιάζω το δικό μου διαμέρισμα για να πληρώσω την τράπεζα». «Βρίσκομαι στο επίπεδο απελπισίας, αυτοκτονίας και πείνας. Δεν φαίνεται να υπάρχει ελπίδα, όνειρο για το αύριο» αναφέρουν χαρακτηριστικές περιπτώσεις εργαζόμενων φτωχών στους ερευνητές του ΕΚΚΕ.

Οι εργασιακές κατακτήσεις 50 ετών που χάθηκαν σε δύο χρόνια 

Η καλπάζουσα ανεργία, η αύξηση των επισφαλών μορφών απασχόλησης, η αύξηση της ανασφάλιστης εργασίας, η μη καταβολή των δεδουλευμένων, η καθυστέρηση πληρωμών στους εργαζομένους και η καταβαράθρωση των συμβάσεων εργασίας ήταν τα αποτελέσματα που ανέδειξαν τα προγράμματα λιτότητας για τη διετία 2010- 2012, σύμφωνα με την έρευνα του ΕΚΚΕ και δημιούργησαν αυτή τη νέα κατηγορία φτωχών που εργάζονται.

 Πιο συγκεκριμένα, ελάχιστες επιχειρήσεις καταβάλουν στην ώρα τους τις αποδοχές στους εργαζόμενους, ενώ ένα 20-30% των επιχειρήσεων πληρώνει εντός του τριμήνου. Το πρώτο εξάμηνο του 2012 σε 496 επιχειρήσεις με 54.694 εργαζομένους υπεγράφησαν επιχειρησιακές συμβάσεις που επέφεραν μια μέση μείωση αποδοχών κατά 24,6%, ενώ σε 26.150 επιχειρήσεις 109.123 εργαζόμενοι υποχρεώθηκαν να υπογράψουν ατομικές συμβάσεις που έφεραν μέση μείωση αποδοχών κατά 23,4%.

Το δε εργατικό κόστος είχε συνεχή άνοδο έως το 2009, όπως και οι κατώτατες αποδοχές, ενώ το 2010 άρχισε η φθίνουσα πορεία των μηνιαίων αποδοχών των μισθωτών. Το μέσο μηνιαίο κόστος εργασίας μειώθηκε κατά 8,5% στο σύνολο της οικονομίας την περίοδο 2009- 2011, όταν τη διετία 2007-2009 είχε σημειώσει αύξηση κατά 9,7%.

Η αύξηση στην ανεργία των νέων ηλικίας 15-24 ετών ανέρχεται στο 52,8%, στους 25- 34 ετών στο 29, 8% ενώ κατά 342.134 μειώθηκαν οι απασχολούμενοι.

Η δραματική αύξηση την επισφαλούς απασχόλησης αποτυπώνεται και στα στοιχεία για την παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας. Το 55% των επιχειρήσεων καθυστερεί την καταβολή των δεδουλευμένων, ενώ το 17,1% προχωρά σε καταχρηστική καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Το 14,1% των επιχειρήσεων δεν καταβάλει την άδεια και το επίδομα αδείας στους εργαζομένους, ενώ το 13,5% υπόκειται σε άλλες παραβιάσεις εργασιακών δικαιωμάτων.

Την ίδια ώρα, στην έρευνα σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι τουλάχιστον 13,2 δισεκατομμύρια ευρώ άλλαξαν χέρια (από εργαζόμενους και συνταξιούχους προς το κράτος) μέσα σε δυόμιση χρόνια, ενώ μόνο με την εφαρμογή των ρυθμίσεων του Ν. 4046/12 που επέβαλε μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα, 6 δισεκατομμύρια μεταφέρονται ετησίως από τους εργαζομένους προς τις επιχειρήσεις!

Μόνο το 20120 η Ελλάδα σημείωσε το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό εργαζόμενων φτωχών στην Ε.Ε. αγγίζοντας το ποσοστό του 13,8%.