Συμφόρηση και επιπτώσεις των οδικών μεταφορών στο περιβάλλον

Απο το 1995 με ΑΓΑΠΗ.
Εκθέσεις και εργασίες που στο ΕΛΛΑΔΙΣΤΑΝ μείναν στα χρονοντούλαπα και τώρα μιλάμε για το μπάχαλο των ΔΕΚΟ ,και πιο συγκεκριμένα: ΤΙΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Στην Ευρώπη σήμερα υπάρχει ένας πολύ μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που έχουν
πρόσβαση σε αυτοκίνητα. Αυτό αντικατοπτρίζει το υψηλότερο επίπεδο ευημερίας
και παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία.

Όμως, η αυξημένη ζήτηση μετακινήσεων και
η αύξηση των ιδιόκτητων αυτοκινήτων, σε συνδυασμό με τα όρια που τίθενται
στην κατασκευή μεγαλύτερης οδικής υποδομής, κατέστησαν τη συμφόρηση
δυσβάστακτη, κυρίως στις αστικές περιοχές και στις κύριες οδικές αρτηρίες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, η ταχύτητα των οχημάτων στις μεγαλύτερες
πόλεις των κρατών μελών του κατά τα τελευταία 20 έτη μειώθηκε κατά 10%3.

Από το 1971, η ταχύτητα που αναπτύσσουν τα μέσα μεταφοράς στο κέντρο του
Λονδίνου μειώθηκε σε λιγότερο από 18 χλμ/ώρα. Έχει υπολογισθεί ότι σε
ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις η μέση ταχύτητα της κυκλοφορίας στις ώρες αιχμής
είναι μικρότερη ακόμα και από την εποχή που οι μετακινήσεις γίνονταν με
άμαξες.


Έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες να υπολογισθεί το κόστος της συμφόρησης.
Σε πρόσφατη μελέτη του, ο ΟΟΣΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το κόστος αυτό
ανέρχεται στο 2% του ΑΕγχΠ4, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κόστος της
συμφόρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 120 δισ. ECU περίπου. Το
ποσό αυτό είναι τετραπλάσιο από εκείνο που δαπανάται για τις δημόσιες
μεταφορές επιβατών σε ολόκληρη την ΕΕ.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των οδικών μεταφορών γενικότερα είναι
ιδιαίτερα σημαντικές. Έχει υπολογισθεί ότι το 62% των εκπομπών μονοξειδίου
του άνθρακα (CO), το 50% των εκπομπών οξειδίου του αζώτου (NOx), το 33%
των εκπομπών υδρογονανθράκων και το 17% των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα (C02) οφείλεται στις μεταφορές5.
Το γεγονός αυτό δημιούργησε
ανησυχίες σχετικά τόσο με τη ρύπανση σε τοπικό επίπεδο όσο και με τη
γενικότερη ρύπανση της ατμόσφαιρας. Επίσης έχει υπολογιστεί ότι το 20% των
πολιτών της Ευρώπης ζουν σε συνθήκες απαράδεκτα υψηλών επιπέδων θορύβου
λόγω της οδικής κυκλοφορίας.

Σε πολλές περιπτώσεις, η μείωση της ρύπανσης και της συμφόρησης μέσω της
αύξησης της χωρητικότητας του οδικού δικτύου δεν είναι η καλύτερη επιλογή. Το
κόστος κατασκευής δρόμων (και χώρων στάθμευσης) σε πυκνοκατοικημένες
περιοχές εξακολουθεί να αυξάνεται. Οι μελέτες δείχνουν ότι η βελτίωση και η
επέκταση των υποδομών έχουν ως αποτέλεσμα περισσότερες μετακινήσεις
συνολικά, δεδομένου ότι οι χρήστες των οδών χρησιμοποιούν περισσότερο τα
καινούρια ή βελτιωμένα μέσα. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τόσο αυτών των
επιπλέον μετακινήσεων όσο και της κατασκευής οδικής υποδομής συχνά είναι
σοβαρότερες από τα οφέλη που προσφέρει η βελτίωση της ροής της κυκλοφορίας.

Δημόσιες μεταφορές επιβατών: η πρόοδος

Η βελτίωση των δημοσίων υπηρεσιών μεταφοράς επιβατών συνιστά μία
εναλλακτική λύση6: η συμφόρηση οφείλεται συνήθως σε πρότυπα κυκλοφορίας,
τα οποία συνδυάζονται ικανοποιητικά με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των
συλλογικών μεταφορών, δεδομένου ότι η συμφόρηση προκαλείται από τη
συλλογική Ζήτηση στο χώρο και στο χρόνο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι δημόσιες
συγκοινωνίες είναι ιδιαίτερα αποδοτικές ως προς τους απαιτούμενους πόρους.
(Σε ποσοστό πληρότητας μόνο 50%, η κατανάλωση ενέργειας ανά χιλιομετρικό
επιβάτη στα λεωφορεία και τις περιφερειακές σιδηροδρομικές υπηρεσίες είναι
περίπου πέντε φορές χαμηλότερη απ'ό,τι για τα ιδιωτικά αυτοκίνητα). Επιπλέον,
η τεχνολογική πρόοδος παρέχει τη δυνατότητα βελτίωσης της απόδοσης των
δημοσίων συγκοινωνιών όσον αφορά την αξιοπιστία, τη δυνατότητα πρόσβασης,
τις ανέσεις, την ασφάλεια και την ευελιξία τους.

Οι δημόσιες μεταφορές επιβατών είναι επίσης περισσότερο βιώσιμες από
περιβαλοντική άποψη.

Τα στοιχεία που παρέχονται σχετικά με τη ρύπανση του
αέρα δείχνουν ότι τα δημόσια μέσα μεταφοράς εκπέμπουν τέσσερις έως οκτώ
φορές λιγότερους σημαντικούς ρυπαντές της ατμόσφαιρας των αστικών περιοχών
ανά χιλιομετρικό επιβάτη σε σχέση με τα αυτοκίνητα, καθώς και ότι
καταναλώνουν πέντε φορές λιγότερη ενέργεια ανά επιβάτη, ενώ παράλληλα
προκαλούν λιγότερο θόρυβο και ρύπανση. Όσον αφορά τη χρήση των γαιών, οι
δημόσιες μεταφορές παρουσιάζουν και πάλι πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, ανά
επιβάτη, τα λεωφορεία απαιτούν στο δρόμο μόνο το 5% του χώρου που απαιτούν
τα αυτοκίνητα. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι οι δημόσιες μεταφορές, ιδίως οι
σιδηροδρομικές, είναι ασφαλέστερες για το επιβατικό κοινό.

Εντούτοις, η δημόσια μεταφορά επιβατών βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστιες
προκλήσεις: τον διασκορπισμό των οικιστικών περιοχών· τον παλαιωμένο
εξοπλισμό· τον μικρότερο αριθμό προσωπικού και τα αυξημένα επίπεδα
εγκληματικότητας στο δρόμο, γεγονός που οδηγεί σε περιορισμό της προσωπικής
ασφάλειας των επιβατών· όλοι αυτοί οι παράγοντες αποτρέπουν τη χρήση των
δημοσίων συγκοινωνιών.
Η λειτουργία των περισσότερων χερσαίων συστημάτων
δημοσίων μεταφορών εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις κρατικές
ενισχύσεις.
Κατά συνέπεια, τα συστήματα αυτά δεν είναι σε θέση να παράγουν
τους χρηματοδοτικούς πόρους που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό τους
χωρίς να ανατρέξουν σε εξωτερική χρηματοδότηση. Οι περιορισμοί των
προϋπολογισμών δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο τη χρηματοδότηση των
βελτιώσεων.